Beklentiler ve Standartlar
Frank M. DATTILIO
Bilişsel süreçler, ilişkideki işlev bozukluklarına bilişsel davranışçı yaklaşımların belkemiğidir. Baucom, Epstein, Sayers ve Sher (1989) ilişki sorunlarının seyri boyunca sıklıkla karşılaşılan bilişlerin tipolojisini geliştirmişlerdir. Her biri insan bilişinin normal bir biçimi olmasına karşın, her biri çarpıtılmaya açıktır (Baucom & Epstein, 1990; Epstesin & Baucom, 2002). Bu süreçler şunları içerir:
- Seçici dikkat: Bireyin ilişkilerde ortaya çıkan olayların yalnızca belli yönlerini fark etmesi, diğer yönlerini atlaması (örn. eşinin söylediklerine odaklanıp davranışlarını gözardı etmek).
- Atıflar (Yüklemeler): Eşinin hareketlerini etkileyen unsurlara dair çıkarımlar (örn, eşinin bir soruya yanıt vermemesini, ilişkiyi kontrol etmek istemesine yormak).
- Beklentiler: İlişkide belli olayların meydana gelme ihtimaline dair tahminler (örneğin, kişinin duygularını eşine ifade ettiğinde eşinin öfkeleneceğini düşünmesi).
- Varsayımlar: İnsanların ve ilişkilerin genel özelliklerine dair inançlar (örneğin, kadının erkeklerin duygusal bağlanmaya ihtiyaç duymadığına yönelik varsayımı).
- Standartlar: İnsanların ve ilişkilerin “olması gereken” özelliklerine dair inançlar (örneğin, eşlerin birbirleriyle aralarında sınırlar olmamalı, tüm düşüncelerini ve duygularını birbirleriyle paylaşmalılar).
Kişilerarası her tür durumda görünen çok fazla tipik bilgi olduğu için, seçici dikkatin bazı dereceleri kaçınılmazdır, ama çiftler ve aile bireyleri için, diğerine dair önyargılı algılar oluşturma potansiyeli odaklanılması gereken önemli bir odak noktasıdır. Atıflar ve beklentileri içeren çıkarımlar da aynı zamanda, diğer insanların davranışlarını anlama ve gelecek davranışları hakkında tahminler yapmayı içeren insani bilgi işlemenin normal yönleridir. Bununla birlikte, bu çıkarımlardaki hatalar, özellikle de bir kişi diğerinin hareketlerini olumsuz özelliklere (örneğin, kötü niyet) dayandırırsa ya da diğerlerinin kendi davranışlarına nasıl tepki verdiğine dair yanlış hüküm verirse, çiftler ve aileler üzerinde zedeleyici etkilere sahip olabilirler.
Devamı için tıklayınız